Өгбелеривис кыс уругларын ужур сагыыр төлептиг кижилер кылдыр кижизидип чораан. Кыстың чараш чаңы, сагыш-сеткил культуразы, идик-хепти аянныг кылдыр кедери, улуг кижини хүндүлээри, ак сеткилдиг болуру, ажыл-ишке хандыкшыыры ужурнуң ыдыктыг негелделерин сагыыры-биле холбашкан болур. Чаш уругну ужур сагыыр кылдыр кижизидип каар болза, бүгү назынында мөзүлүг кижи болур. Он үш хардан он чеди харга чедир кыс уругнуң сагыыр чүүлдери:
• Кыс уругнуң аксы быжыг болур. Улус аразынга уруг балырааш болурга, сек көрген кускундан дора көстүр дижир.
• Кыс уруг дириг амытанның амызынга хол чедип болбас. Кыс уруг чаяанындан бурган төрелдиг дижир.
• Кыс уруг эдээн ажып болбас. Кыс уруг узун эдектиг тон кедер, чүге дээрге эриг баарлыг амытан дижир.
• Кыс уруг өске өглерге хонуп болбас. Өске өгге хонган уруг дөөскүн бызаага дөмей дижир.
• Кыс уруг черге чыткан баг аргамчы ап болбас дижир. Черден аргамчы апкан уруг бергедеп божуур дээр.
• Кыс уруг шалып-кежээ болур. Чалгаа кыстың чанынга душтук оол чагдавас.
• Кыс уругнуң караа хоюг болур. Соок карактыг уруг чылан караан сагындырар дижир.
• Кыс уруг өл хаак сыкпас, чечек чулбас. Өл хаак сыгар, чечек чулар кыс уруг ажы-төлүнге каржы болур.
• Каткыжы кыстың чанынга душтук оолдар чыглыр. Доңгун кыстың чанынга ыт безин чагдавас. Улуг өгбевис М.Б.Кенин-Лопсаң «Тыва чоннуң бурунгу ужурлары»