Үүже дээрге – шээр малдың эъдин барык чүве арттырбайн тускай аргалар-биле кыш эгезинде ажаап аарын ынча дээр. Үүжени чүгле часкаар, үүже чаржап, чыл ашкан мал арган турда бузар. ОНу кылыр ийи арга бар.
Шээр малды дөгергеш, ишти-хырнын шуптузун аштап, арыглап аар. Адырып кааптар кезектер чүгле сыыргактар болгаш моюн. Өске эъттерни олчаан хевээр арттырар. Ам ээгилерни адырбайн, чүгле сөккүлээш, куду чаттындыр идип аар. Оонгай хей хендирбени ап кааптар. Ол дээрге оорга биле ужа сөөгүнүң аразында безерек хендирбени ынча дээр. Хөрек иштинге сукпас кезектер чүгле баар – үүже баарзый бээр, өкпе – эът ажый бээр, ханнар – доңган ханны эргизип хайындырарга бышпас, кургаг, кадыг, харыг боор. Артканын шуптузун каггаш, ээгилерни көдүргеш, малдың бели-биле кырындан дуй мундура каггаш, чыпшыр шиштегилепкеш, даштыгаа доңуруп каар.
Ийи дугаар арга-биле кылган үүже эң-не амданныг, чазын бузарга чаа дөгерген эът ышкаш чаагай. Бо таварылгада малды дөгергеш, ижин-шөйүндүнү аштааш, шупту сөөктерни адырып аар. Ам хой азы өшкүнүң хырнынче демги эъттерни, ижин-шөйүндү шуптузун аралаштыр суккаш, аксын дуй шиштептер. Үүжелевес чүвелер база-ла өкпе, баар, ханнар, моюн. Шээр малдың эъди хырнынга өй боор.
Хырбачага белеткээр чүүлдер: шандыр, баар, бүүректер, чүрек, чаг болгаш моюн, чодалар, өжүннер шылындылары, ээн эъттер. Хырбачага сөөктүг эът турбас. Ам чогум эъттерни бир аңгы, шөйүндүлерни, саргыяк, кергиекти бир аңгы, артканын база-ла шак ынчаар аңгы-аңгы диле кескилеп, холуштурбайн, салып аар. Инек өкпезин шаандакы тывалар чивес, ыдынга каап бээр чораан. Хырбачага хан база кагбас. Адак соонда хырынның улуг кезиин үзе кескеш, аңаа дилгилеп алган чүүлдерни аралаштыр каъттап салыптар: бир каът эът, ооң соонда шөйүндү, чүрек, баар, хырын артыы…
Мынчаар шупту эъттерни чедиштир төндүр салгаш, чаткан хырынның ийлерин шыва тырткылааш, тиин шөйүндү-биле шидипкеш, хырбачаны даштыгаа доңуруп каар. Эм болур хоолулуг, чаагай хырбачаны чыл ажып ырымзаан улус шагаадан эгелеп кержек азы балды-биле чонуп, чем кылыр – пашта шупту эъттерниң холуксаазы турар.