Дамдын Марат Борагаевич

член “Союза мастеров изготовителей национальных инструментов Республики Тыва”, член Союза художников России, Народный мастер Республики Тыва

Дамдын Марат Борагаевич – родился 08.03.1977 году в селе Мөрен Эрзинского кожууна Республики Тыва. В 1991 году окончил Мөренскую среднюю школу.

В 1994 году окончил среднее профессионально-техническое училище № 4 города Кызыла Республики Тыва по профессии “мастер-кружковед музыкальных инструментов”, по квалификации “мастера музыкальных инструментов”. В 1997 году окончил Тувинский государственный университет по специальности: “Промышленное и гражданское строительство”, по квалификации “инженера”. Марат Дамдын талантливый изготовитель народных музыкальных инструментов, член Союза художников России, участник многочисленных республиканских, региональных и международных выставок прикладного искусства. Начиная с ученических лет, он остаётся верен своему любимому делу. В его творческой копилке более ста уникальных национальных музыкальных инструментов: чадаганы, игилы, чанзы, дошпулууры, бызаанчы, кенгирге, дунгуры.

Инструменты, изготовленные им, отличаются качеством обработки деревянных частей инструментов, тщательностью обработки кожи. Марат также по праву считается лучшим мастером таких сложных по изготовлению инструментов, как чадаган, чанзы (когээржик, дошпулуур).

 На многих инструментах, сделанных Маратом Дамдыном, играют наши знаменитые музыканты, артисты Национального оркестра, Народные хоомейжи РТ, музыканты известных на весь мир групп Республики Тыва, учащиеся школ, Кызылского колледжа искусств и также в музыкальных школах республики. Многие его инструменты, свидетельствует доктор культурологии Валентина Сузукей, покупаются иностранными музыкантами и находятся в разных странах мира.

Основные выставки:

  1. В 2002 году в США г. Вашингтон участвовал в Международной выставке-конкурсе “Щелковый путь”.
  2. В 2011 году в г. Томск участовал в IV Межрегиональной передвижной выставке произведений художников-любителей и мастеров ДПИ.
  3. В 2013 году в г. Барнаул участвовал в VI Межрегиональной молодежной художественной выставке “Аз.Арт. Сибирь”
  4. В 2013 в США г. Вашингтон участвовал на Международной выставке-конкурсе “Один мир множество голосов: Исчезающие языки и культурное наследие”.
  5. В 2013 году в г. Томск участвовал в Межрегиональной выставке-конкурсе произведений ДПИ современных мастеров Сибири и Дальнего Востока.
  6. В 2014 году в г. Улан-Удэ участвовал в Межрегиональной выставке-конкурсе НХП и ДПИ – Мастера Сибири, организованный Министерством культуры РФ и Республики Бурятия.

Дамдын Марат Борагаевич

“Тыва хөгжүм-херекселдерин эдип чазаар ус-шеверлерниң эвилелиниң” кежигүнү, Россияның чурукчулар эвилелиниң кежигүнү, Тыва Республиканың улустуң ус-шевери.

Дамдын Марат Борагаевич 1977 чылдың март 8-те Тыва Республиканың Эрзин кожууннуң Мөрен сууурунга төрүттүнген. 1991 чылда Мөрен суурнуң ортумак школазын дооскан.

1994 чылда Кызыл хоорайның дөрт дугаар ортумак профессионал техниктиг училищезиниң “хөгжүм-херекселдериниң ус-шевери, бөлгүмчүзү” мергежилин дооскан, квалификациязы “хөгжүм-херекселдериниң ус-шевери”.  1997 чылда Тываның күрүне университединиң “Үлетпүр болгаш хамааты тудуунуң” салбырын “тудугжу” деп квалификациязын дооскан. Марат Дамдын чоннуң хөгжүм-херекселдерин шеверлээр талазынга тергиин ус-шевер, Россияның чурукчулар эвилелиниң кежигүнү, хөй санныг республика чергелиг, регион чергелиг база даштыкы чурттар деңнелинге эрттип турар эт-херексел кылырының уран чүүлүнүң делгелгелериниң идепкейлиг киржикчизи. Бичии школачы чораан үелеринден эгелеп ам бо үеге чедир бодунуң салым-чаяанынга бердинген ус-шевер. Ооң бот чогаадылга ажылдарының иштинде дыка хөй чүс ажыг онзагай тыва хөгжүм-херекселдерин чазап шеверлеп келген. Олар дээрге чадаган, игил, чанзы, дошпулуур, бызаанчы, кеңгирге база дүңгүр. Ооң шеверлеп кылган хөгжүм-хееркселдери ыяштан кылган кезектери дыка шевергин, арыг-силиг болгаш хөмден кылган кезектери хынамчалыг быжыг болур. Марат Дамдын кылыры нарын болгаш берге хөгжүм-херекселдери чадаганны, чанзыны (көгээржикти, дошпулуурну шеверлеп кылыр ус-шеверлерниң эң тергиини деп болур.

Марат Дамдынның шеверлеп кылган хөгжүм-херекселдери-биле бистиң ат-алдарлыг ыраажыларывыс, хөөмейжилеривис, артистеривис Национал оркестрниң хөгжүмчүлери, Тываның улустуң хөөмейжилери, делегейде ады-сураа билдингир бөлүктер, Кызылдың уран чүүл колледжиниң сургуулдары база республиканың уран чүүл школаларының өөреникчилери ойнап чоруур. Ооң шеверлеп кылган ажылдарын даштыкы чурттарда чурттап чоруур хөгжүмчүлер, артистер садып алгаш делегейниң аңгы-аңгы булуңнарында ажыглаттынып чоруур.

Киржилгелиг делгелгелери:

1)      2002 чылда Американың каттышкан штаттарынга Вашингтон хоорайга болуп эрткен делегей чергелиг “Щелк оруу” деп делгелге-мөөрейинге киришкен.

2)      2011 чылда Томск хоорайга болуп эрткен дөрткү Россияның регионнар аразынга чурукчулар болгаш ус-шеверлерниң ажылдары делгеттинген көжүп турар делгелгеге киришкен.

3)      2013 чылда Барнаул хоорайга болуп эрткен  алдыгы Россияның регионнар аразынга аныяктарже угланган “Аз.Арт.Сибирь” деп уран чүүлдүң делгелгезинге киришкен.

4)      2013 чылда Американың каттышкан штаттарынга Вашингтон хоорайга болуп эрткен делегей чергелиг “Чаңгыс делегейде янзы-бүрү үннер: чидип бар чыдар дылдар болгаш культурлуг өнчү” деп делгелге-мөөрейинге киришкен.

5)      2013 чылда Томск хоорайга болуп эрткен Россияның регионнар аразынга Сибирьниң болгаш Ыраккы чөөн чүктүң амгы үеде ус-шеверлерниң каасталга уран чүүлүнге хамаарышкан ажылдарының делгелге-мөөрейинге киришкен.

 6)     2014 чылда Улан-удэ хоорайга болуп эрткен Россияның болгаш Бурятияның культура яамыларының эрттирип турганы Россияның регионнар аразынга “Сибирьниң ус-шеверлери” деп чоннарның уран чүүлүнүң ус-тывыжы болгаш каасталга уран чүүлүнүң делгелге-мөөрейинге киришкен.